Yatırım Modeli Olarak Girişim Sermayesi Yatırım Fonları
Bu yazımızda Girişim Sermayesi Yatırım Fonunun (GSYF) tanımı ve Ar-Ge firmalarının GSYF’ler aracılığıyla yatırım yapmaları konusuna odaklandık. Keyifle okumanız dileğiyle.
Girişim Sermayesi Yatırım Fonu (GSYF) nedir?
GSYF, en özet tanımıyla sermaye piyasası esaslarına uygun belli bir süre ile kurulan ve tüzel kişiliği bulunmayan mal varlığıdır. SPK’nın yatırım el kitapçığında “nitelikli yatırımcılardan katılma payı karşılığında toplanan para ya da iştirak paylarıyla, pay sahipleri hesabına, inançlı mülkiyet esaslarına göre, Sermaye Piyasası Kurulu’ndan (Kurul) faaliyet izni alan portföy yönetim şirketleri ve gayrimenkul ve girişim sermayesi portföy yönetim şirketleri (Kurucu) tarafından bir iç tüzük ile süreli olarak kurulan ve tüzel kişiliği bulunmayan mal varlığıdır” olarak tanımlanıyor. SPK’dan onay alarak Portföy Yönetim Şirketleri tarafından yönetilen GSYF’ler bir yatırım modeli olarak startup’lara yatırım yapabilirler.
Ar-Ge firmaları açısından yatırım yapma zorunluluğu nedir?
Ar-Ge ve Tasarım Kanunu ve Teknopark Kanunu’nda yapılan değişiklikle yıllık Ar-Ge indirimi veya teknopark istisna tutarı 1.000.000 TL ve üzerinde olan firmalar için kullandıkları istisna tutarının %2’sini, 2022’den itibaren her sene sonuna kadar bir girişim sermayesi yatırım fonu (GSYF) paylarının satın alınması zorunluluğu getirildi. GSYF’ler dışında Ar-Ge firmalarının teknoparklarda yer alan kuluçka merkezlerinde faaliyette bulunan girişimcilere yatırım yapabileceği de bu değişiklikte yer aldı.
Diğer bir deyişle, Ar-Ge firmaları için 2021 yılında yıllık kurumlar/gelir vergisi beyannamelerinde yer alan tutarlara uygulanmak üzere %2 fon ayırma ve yıl sonuna kadar bu oranda yatırım yapma zorunluluğu getirildi. Yatırım zorunluluğunun her yıl devam edecek olması Ar-Ge firmaları yöneticilerini kendi stratejilerine uygun GSYF’leri bulmak için harekete geçirdi.
Neden bu kadar fazla sayıda GSYF kuruldu?
Belirtilen yasal zorunluluk nedeniyle hem GSYF’lerin sayısında hem de kendi GSYF’sini kuran kurumların sayısında artış yaşandı. Startups.watch*’un verilerine göre Şubat 2023 itibarıyla Startups.watch’a kayıtlı 82 GSYF mevcut. 82 GSYF’nin 23’ü henüz yatırım yapmamış, 21’i yalnızca 1 kez yatırım yapmış; 2 ve üzeri yatırım yapan ise 38 GSYF bulunuyor. 10 ve üzerinde yatırım yapan GSYF’lere ve yatırım sayılarına bakacak olursak; Fonbulucu (50), TechOne (34), Boğaziçi Ventures (23), Twozero Ventures (17), Bilişim Vadisi GSYF (17), Re-Pie (16) Maxis (12) FIBA Fırsat (11), KT Portfoy Teknogirişim (10) ve APY Ventures Fintech (10) olarak sıralanıyor.
2022 yılında yapılan 300 yatırımdan 103’ü GSYF’lerden gelirken bu yatırımların 92’si tohum aşamasına yapılmış. Özellikle erken aşama girişimleri destekleyen ve yapılan yatırım sayısını önemli ölçüde artıran GSYF’lerin 2022 performansı ekosistem için çok kıymetli.
GSYF’ler sadece Türkiye’de kurulu startup’lara mı yapıyor?
GSYF’ler ile ilgili konuşurken hem girişimcilerden hem de yatırımcılardan gelen soruların başında GSYF’lerin sadece Türkiye’de kurulan girişimlere yatırım yapması zorunluluğu geliyor. Bu nedenle tebliğde yer alan açıklamaya bu yazımızda yer vermek isteriz.
Bu konu 18. maddede “Girişim şirketlerinin Türkiye’de kurulu veya kurulacak olmaları veya yatırım yapıldığı tarih itibarıyla yurt dışında kurulu olmakla birlikte son yıllık finansal tablolarına göre varlıklarının en az %80’inin Türkiye’de kurulu bağlı ortaklık ya da iştiraklerden oluşması gerekir” şeklinde açıklanmıştır. Yurt dışında kurulu startup’lar için ise Tebliğ’in 23. maddesinin 3. fıkrasında yapılan sınırlama şu şekildedir: “Yurt dışında yerleşik olup borsada işlem görmeyen ve gelişme potansiyeli taşıyan şirketlere 18 inci maddenin üçüncü fıkrasının (a), (b) ve (f) bentlerinde belirtilen yöntemlerle fon toplam değerinin azami %10’una kadar yatırım yapılabilir.” Özetle; GSYF’ler tebliğin ilgili maddelerinde sınırları ifade edildiği şekilde yurt dışındaki startup’lara yatırım yapabilirler.
GSYF olarak kurulan Simya VC neyi amaçlıyor? Yatırım stratejisi nedir?
2022 yılında GSYF olarak kurulan ve Çağdaş ile beraber yönettiğimiz Simya Uluslararası Hızlandırma Fonu erken aşama girişimleri uluslararası pazarda hızlı bir şekilde ölçeklendirmeyi amaçlıyoruz.
212, Neo Portföy ve dünyanın en iyi B2B erken aşama hızlandırma programlarından biri olan Alchemist’in iş ortağı olan Simya’da amacımız inovatif, hızlı ve şeffaf bir yatırım süreci sonunda yatırım yapılan girişimleri kısa sürede global pazarda ölçeklenebilir hale getirmek. Alchemist’in 27.000 kişiden oluşan uluslararası mentor ağı, B2B teknoloji alanında uzman eğitim programı ve uluslararası müşteri ve yatırımcı ağı ile Simya startup’larının globalde yolculuğuna eşlik edecek. Simya VC olarak 2023 yılı sonuna kadar fona yatırımcı kabul edeceğiz ve 2024 sonuna kadar 20’ye yakın tohum aşamadaki startup’a yatırım yapmayı hedefliyoruz.
Simya VC Yönetici Direktörü
*GSYF verileri için Startups.watch’un kurucusu Serkan Ünsal’a teşekkür ederiz.
